Jak uzyskać ubezpieczenie zdrowotne, nie pracując?

Każda osoba pełnoletnia zatrudniona na etacie lub prowadząca działalność gospodarczą ma zapewnione ubezpieczenie zdrowotne. Podobnie jest w przypadku emerytów i rencistów. Zasady ubezpieczenia zdrowotnego reguluje w Polsce m.in. ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. System ten opiera się na obowiązkowym ubezpieczeniu dla większości Polaków, m.in. pracowników, rolników. Jednocześnie, jeśli ktoś nie jest aktywny zawodowo lub jest bezrobotnym, nie oznacza to, że nie podlega lub nie może podlegać ubezpieczeniu. Jak zadbać o odpowiednią ochronę nie pracując?

Czego dowiesz się z tego artykułu?

• Kto może korzystać z ubezpieczenia zdrowotnego bez posiadania pracy.
• Jak uzyskać dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne i jakie dokumenty są potrzebne.
• Ile wynosi składka zdrowotna i od czego zależy jej wysokość.
• Czym różni się prywatne ubezpieczenie zdrowotne od publicznego.
• Jakie świadczenia i badania obejmuje prywatna polisa medyczna.

Komu się należy ubezpieczenie zdrowotne?

Ubezpieczenie zdrowotne jest pobierane z pensji pracownika. Jego wysokość jest obliczana jako 9% wynagrodzenia minimalnego w danym roku. Od lutego 2025 roku składka na ubezpieczenie zdrowotne nie może być niższa niż 314,96 zł.

Warto wiedzieć, że nie zawsze trzeba mieć umowę o pracę, by korzystać ze świadczeń opieki zdrowotnej w ramach NFZ. Osoby bez stałego zatrudnienia, posiadające współmałżonka zatrudnionego na umowę o pracę, mogą zostać dołączone do jego ubezpieczenia zdrowotnego i w ten sposób korzystać z bezpłatnej opieki zdrowotnej.

Czy status osoby bezrobotnej daje ubezpieczenie zdrowotne?

Brak pracy nie zawsze pociąga za sobą brak ubezpieczenia zdrowotnego. Osoby bezrobotne, po zarejestrowaniu w Powiatowym Urzędzie Pracy, podlegają pod obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne. Warunkiem tej formy ubezpieczenia jest otrzymanie statusu osoby bezrobotnej. W tym celu potrzebna jest rejestracja w PUP. Dodatkowo bezrobotny zarejestrowany w Urzędzie Pracy może starać się o uzyskanie zasiłku dla bezrobotnych.

Zgodnie z przepisami status bezrobotnego można przyznać osobie:

• pełnoletniej, która nie nabyła jeszcze prawa do emerytury czy renty;
• niezatrudnionej i nie wykonującej innej pracy zarobkowej;
• zdolnej i gotowej do podjęcia pracy w pełnym wymiarze czasu (lub w połowie etatu dla osoby niepełnosprawnej);
• nieuczącej się w szkole (z określonymi wyjątkami).

Czy możliwe jest dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne bez pracy?

Osoby bezrobotne, które nie mogą zarejestrować się w Urzędzie Pracy i nie są członkami rodziny osoby ubezpieczonej, mogą uzyskać dostęp do bezpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej. W tym celu muszą zawrzeć umowę z NFZ i samodzielnie opłacać składki do ZUS.

Początek ochrony ma miejsce w dniu wskazanym w dokumencie, a koniec, gdy umowa zostanie rozwiązana lub ubezpieczony przestanie opłacać składki (opóźnienie powyżej miesiąca). Rozwiązanie umowy z powodu nieopłacania składek nie zwalnia ubezpieczonego z obowiązku zapłaty za wcześniejsze nieopłacone okresy.

Z opcji dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego w ramach samodzielnej umowy z NFZ mogą skorzystać osoby w przypadku, gdy:

• nie są objęte obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym;
• nie są członkami rodziny osoby ubezpieczonej;
• nie są objęte powszechnym systemem ubezpieczenia zdrowotnego w jednym krajów Unii Europejskiej lub należącego do Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu.

Jak uzyskać zdrowotne ubezpieczenie dobrowolne?

Aby ubiegać się o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne, trzeba przygotować dowód osobisty lub inny dokument tożsamości, a także wypełnić odpowiedni wniosek pobrany za strony NFZ. Dodatkowo osoby, które nie znajdują się w centralnym wykazie ubezpieczonych, muszą mieć zaświadczenia potwierdzające dotychczasowe zgłoszenie do systemu, np. świadectwa pracy, umowy o dzieło, umowy zlecenia, wydruk z CEIGD itp.

Wniosek o ubezpieczenie zdrowotne wraz z niezbędnymi załącznikami należy dostarczyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych osobiście, e-mailem lub za pomocą platformy internetowej ePUAP.

Jaka jest wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne?

Obecnie składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% przeciętnego wynagrodzenia krajowego. Warto jednak wiedzieć, że za okres, kiedy wnioskujący nie był objęty ubezpieczeniem, doliczona zostanie specjalna opłata wyrównawcza. Jej wartość jest zależna od długości okresu bez opłacania składek i wynosi:

• 20% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki dla okresu od 3 miesięcy do 1 roku;
• 50% dochodów określonych jako podstawa wymiaru składki dla okresu od 1 roku do 2 lat;
• 100% dochodu będącego podstawą wymiaru składki dla okresu od 2 do 5 lat;
• 150% dochodu przyjętego jako podstawa wymiaru składki dla okresu od 5 do 10 lat;
• 200% dochodu określonego jako podstawa wymiaru składki dla okresu powyżej 10 lat.

Na czym polega prywatne ubezpieczenie zdrowotne?

Prywatne ubezpieczenie zdrowotne można wykupić samodzielnie lub za pośrednictwem pracodawcy. Umowa jest zawierana np. na 12 miesięcy. Ubezpieczony otrzymuje dostęp do określonej liczby specjalistów oraz badań diagnostycznych. Polisa może też gwarantować inne usługi jak badania specjalistyczne, wizyty domowe czy też szczepienia.

Dzięki prywatnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu ubezpieczony zyskuje szybki dostęp do lekarza. Wizyta u lekarza internisty jest możliwa nawet tego samego dnia, u specjalisty można umówić się w ciągu kilku dni. Świadczenia zdrowotne w ramach NFZ nie gwarantują szybkiego i łatwego dostępu do lekarzy, do specjalisty na ogół trzeba czekać kilka miesięcy. Z tego powodu z prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego często korzystają też osoby mające umowę o pracę i ubezpieczenie w ZUS. Próg wiekowy przystąpienia do prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego ustala towarzystwo ubezpieczeń. Najczęściej górna granica wieku ustalana jest na 60-70 lat.

Co obejmuje indywidualne prywatne ubezpieczenie zdrowotne?

Prywatne ubezpieczenie zdrowotne najczęściej obejmuje:

• możliwość skorzystania z wielu placówek medycznych, które współpracują z towarzystwem ubezpieczeniowym – ubezpieczony może umówić się na konsultacje z lekarzem POZ, pediatrą oraz specjalistami;
• zabiegi pielęgniarskie;
• konsultacje profesorskie;
• zabiegi ambulatoryjne;
• szczepienia;
• badania laboratoryjne;
• diagnostyka laboratoryjna i obrazowa obejmująca badania krwi, moczu i kału, cytologia, EKG, RTG, USG, endoskopia, rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa;
• testy alergiczne;
• prowadzenie ciąży;
• profilaktyczny przegląd stanu zdrowia;
• fizjoterapia;
• domowe wizyty lekarskie;
• transporty medyczne;
• druga opinia medyczna.

Ile kosztuje prywatne ubezpieczenie zdrowotne?

Koszt ubezpieczenia zdrowotnego nie jest wysoki, może wynieść nawet 32 zł. Jednak jego cena jest uzależniona od wybranego pakietu i ilości usług medycznych oraz konsultacji, jakie są w nim oferowane. Warto pamiętać, że posiadając prywatne ubezpieczenie zdrowotne, możemy uniknąć kolejek do specjalistów i niepotrzebnych procedur, które wydłużają proces diagnozowania choroby.

Przykładowe oferty prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego:

• Uniqa – Ochrona z Plusem Wariant Podstawowy oferuje 9 wizyt u lekarzy, dostęp do 32 bezpłatnych badań – składka miesięczna od 68 zł;
• Signal Iduna – Pełnia Zdrowia Direct+ oferuje 6 wizyt u lekarzy, dostęp do 85 bezpłatnych badań – składka miesięczna od 55 zł;
• TU Zdrowie – Polisa Zdrowie Pakiet Podstawowy oferuje 16 wizyt u lekarzy, dostęp do 190 bezpłatnych badań – składka miesięczna od 32 zł;
• Signal Iduna – Start+ Wariant Podstawowy oferuje 15 wizyt u lekarzy, dostęp do 110 bezpłatnych badań oraz wizyty domowe – składka miesięczna od 99 zł;
• Uniqa – Ochrona z Plusem Wariant Rozszerzony oferuje 24 wizyty lekarskie, dostęp do 164 bezpłatnych badań oraz wizyty domowe – składka miesięczna wynosi od 130 zł.

Więcej ofert można znaleźć w porównywarce ubezpieczeń Ranking Dobrych Polis.

Jakie są wyłączenia odpowiedzialności w prywatnym ubezpieczeniu zdrowotnym?

Na rynku można znaleźć oferty prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych u różnych ubezpieczycieli. Kupując taką polisę, należy koniecznie sprawdzić wyłączenie odpowiedzialności. Ich dokładna lista dostępna jest w OWU (Ogólne Warunki Ubezpieczenia). Najczęściej występujące wyłączenia odpowiedzialności to:

• samookaleczenia;
• choroby, które wynikając z wad wrodzonych;
• sytuacje wynikające z popełnienia przestępstwa lub usiłowania przestępstwa;
• leczenie niepłodności;
• skutki przyjmowania substancji odurzających lub alkoholu;
• skutki przyjmowania leków stosowanych wbrew zaleceniom lekarzy.

Podsumowanie

• Pozostawanie bez pracy nie zawsze musi oznaczać brak możliwości korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej przez NFZ.
• Istnieje kilka opcji umożliwiających dostęp do bezpłatnej opieki zdrowotnej.
• Pierwszą z nich jest rejestracja w Urzędzie Pracy i otrzymanie statusu bezrobotnego.
• Inna metoda to dopisanie się do ubezpieczenia kogoś z rodziny, np. pracującego na etacie męża.
• Można również samodzielnie opłacać ubezpieczenie zdrowotne w ZUS lub skorzystać z prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego, oferowanego przez towarzystwa ubezpieczeniowe.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Czy można mieć jednocześnie ubezpieczenie zdrowotne w NFZ i prywatne?

Tak, oba rodzaje ubezpieczenia mogą funkcjonować równolegle. Dzięki temu można korzystać z publicznej opieki zdrowotnej i dodatkowo z prywatnych świadczeń bez kolejek.

Czy student bez pracy ma prawo do ubezpieczenia zdrowotnego?

Tak, uczelnia zgłasza studentów do ubezpieczenia zdrowotnego, jeśli nie są objęci inną polisą. W tym celu trzeba złożyć odpowiedni wniosek w dziekanacie.

Czy ubezpieczenie zdrowotne działa za granicą?

Nie, krajowe ubezpieczenie zdrowotne obowiązuje tylko w Polsce. Aby korzystać z pomocy medycznej za granicą, potrzebna jest karta EKUZ lub dodatkowe ubezpieczenie turystyczne.